Dr. Alp Sirman ile twitter yazışmalarımız üzerine:
Alp bey selam;
Programdan önce kendi çalışma alanım olduğunda "sinir hücresi sayısı" meselesi ile ilgili bir kaç bilgilendirme yapayım istedim; sonra iletişim daha kolay olur.
Öncelikle "benim" sunumlarımda ve yazılarımda "beyin kabuğu" yani "neocortex'deki hücre sayılarından bahsediliyor. Neden? Çünkü sadece beynin geri kalanında değil, bedenin her yerinde sinir hücreleri var; fakat neokortikal hücreler öğrenme ile modifiye olan, teorik olarak bilgi depolanmasının, bilinçli veri işlemenin ve bilinçli hakereketlerin planlanmasının gerçekleştiği yer. Bundan dolayı neokorteks hücre sayısına biz ayrı bir önem veririz. Zaten sayıları rapor etmem, "sayının bir önemi yok" mesajını verme amacını taşıyor :)
Beynin tamamında (cerbrum) son araştırmalara göre 86 milyar civarında hücre bulunduğu doğrudur, fakat teknik, beynin oldukça fazla işlemden geçirilmesi ve çekirdeklerin sayılmasını içerir. Beyin kesitleriyle yeterince uğraşan herkes, sonuçta bazen uzman gözünün bile bazı tip sinir hücreleri ile glia ve diğer tip hücre çekirdeklerini ayırmakta zorlandığını bilir. Mesela modifiye Giemsa yöntemi ve Nissl boyamaları, çekirdeği saymakta sıklıkla kullandığımız yöntemlerdir ve hepsinde de benzer sınırlılıklar vardır. İmmunohistokimya, hücre tiplerini ayırmak için daha spesifiktir; fakat orada da kalın kesitleri işaretleme ve yöntemlerin zahmetli/pahalı olması, kullanımı sınırlar.
Öte yandan benim de eski çalışma alanım olan stereoloji, hücre sayımında "altın standart" olarak kabul edilir. İstatistiksel bir örnekleme ve hesaplama şemasına dayanan bu yöntemlerde, istenen hata payı ile oldukça kesinlikli hücre sayısı hesaplamaları yapılabilir ve halen de en yaygın olarak kullanılan yöntemdir. En son beyin kabuğu hücre sayım çalışması 2009 yılında var ve burada da rakamlar benzer. Daha evvelki yazışmalarda bahsettiğim çalışma, halen Wikipedia (cerebral cortex hücre sayısına dikkat!) ve bazı kitaplarda (sayfa 139) referans veri olarak kullanılıyor.
Neticede son nahoş twitter atışmalarımızda bana "aha da bir açık buldum" edasıyla vurmaya çalışırken amaç neydi bilmem ama, ben "bilgilenmek" olduğunu düşünüp detaylıca yazdım, gerisini konuşuruz :)
Selam :)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder